ਮਾਂ ਕੀ ਮੁਸੀਬਤ-- ਇਬਨੇ ਇੰਸ਼ਾ

ਉਰਦੂ ਕੀ ਆਖ਼ਰੀ ਕਿਤਾਬ

ਮਾਂ ਕੀ ਮੁਸੀਬਤ

ਮਾਂ ਬੱਚੇ ਬਚੋਂ ਕੁ ਗੋਦ ਮੈਂ ਲੀਏ ਬੈਠੀ ਹੈ। ਬਾਪ ਅੰਗੂਠਾ ਚੂਸ ਰਿਹਾ ਹੈ ਔਰ ਦੇਖ ਦੇਖ ਕਰ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋਤਾ ਹੈ। ਬੱਚਾ ਹਸਬ ਮਾਅਮੂਲ ਆਂਖੇਂ ਖੁੱਲੇ ਪੜਾ ਹੈ । ਮਾਂ ਮੁਹੱਬਤ ਭਰੀ ਨਗਾਹੋਂ ਸੇ ਉਸ ਕੇ ਮੂੰਹ ਕੋ ਤੱਕ ਰਹੀ ਹੈ ਔਰ ਪਿਆਰ ਸੇ ਹਸਬ ਜ਼ੈਲ ਬਾਤੀਂਪੂਸਤੀ ਹੈ: 1। ਵੋਹ ਦਿਨ ਕਬ ਆਏਗਾ ਜਬ ਤੂ ਮਿੱਠੀ ਮਿੱਠੀ ਬਾਤੀਂ ਕਰ ਗਾ? 2। ਬੜਾ ਕਬ ਹੋਗਾ? ਮਫ਼ਸਲ ਲਿਖੋ। 3। ਦੁਲਹਾ ਕਬ ਬਣੇਗਾ ਔਰ ਦੁਲਹਨ ਕਬ ਬਿਆਹ ਕਰ ਲਾਏਗਾ? ਇਸ ਮੇਂ ਸ਼ਰਮਾਨੇ ਕੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ। 4। ਹਮ ਕਬ ਬੁੱਢੇ ਹੋਏਂਗੇ? 5। ਤੂ ਕਬ ਕਮਾਏਗਾ? 6। ਆਪ ਕਬ ਖਾਏਗਾ? ਔਰ ਹਮੇਂ ਕਬ ਖਿਲਾਏਗਾ? ਬਾਕਾਇਦਾ ਟਾਈਮ ਟੇਬਲ ਬਣਾ ਕਰ ਵਾਜ਼ਿਹ ਕਰੋ। ਬੱਚਾ ਮੁਸਕਰਾਤਾ ਹੈ ਔਰ ਕੈਲੰਡਰ ਕੀ ਮੁਖ਼ਤਲਿਫ਼ ਤਾਰੀਖ਼ੋਂ ਕੀ ਤਰਫ਼ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਤਾ ਹੈ। ਤੋ ਮਾਂ ਕਾ ਦਿਲ ਬਾਗ਼ ਬਾਗ਼ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ। ਜਬ ਨਨ੍ਹਾ ਸਾ ਹੋਂਟ ਨਿਕਾਲ ਨਿਕਾਲ ਕਰ ਬਾਕੀ ਚਿਹਰੇ ਸੇ ਰੋਨੀ ਸੂਰਤ ਬਣਾਤਾ ਹੈ ਤੋ ਯੇ ਬੇਚੈਨ ਹੋ ਜਾਤੀ ਹੈ। ਸਾਹਮਣੇ ਪਨਗੋਰਾ ਲਟਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੁਲਾਨਾ ਹੋ, ਤੋ ਅਫ਼ੀਮ ਖਿਲਾ ਕਰ ਉਸੇ ਲਿਟਾ ਦੇਤੀ ਹੈ। ਰਾਤ ਕੋ ਆਪਨੇ ਸਾਥ ਸੁਲਾਤੀ ਹੈ ।(ਬਾਪ ਕੇ ਸਾਥ ਦੂਸਰਾ ਬੱਚਾ ਸੋਤਾ ਹੈ) ਜਾਗ ਉਠਤਾ ਹੈ ਤੋ ਝੱਟ ਚੌਂਕ ਪੜਤੀ ਹੈ ਔਰ ਮੁਹੱਲੇ ਵਾਲੋਂ ਸੇ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮਾਂਗਤੀ ਹੈ। ਕੱਚੀ ਨੀਂਦ ਮੇਂ ਰੋਨੇ ਲਗਤਾ ਹੈ ਤੋ ਬਿਚਾਰੀ ਮਮਤਾ ਕੀ ਮਾਰੀ ਆਗ ਜਲਾ ਕਰ ਦੁੱਧ ਕੋ ਇਕ ਔਰ ਉਬਾਲ ਦੇਤੀ ਹੈ। ਸੁਬਾਹ ਜਬ ਬੱਚੇ ਕੀ ਆਂਖ ਖੁਲਤੀ ਹੈ ਤੋ ਆਪ ਭੀ ਉਠ ਬੈਠਤੀ ਹੈ, ਇਸ ਵਕਤ ਤਿੰਨ ਬਜੇ ਕਾ ਅਮਲ ਹੋਤਾ ਹੈ। ਦਿਨ ਚੜ੍ਹੇ ਮੂੰਹ ਧੂਲਾਤੀ ਹੈ। ਆਂਖੋਂ ਮੈਂ ਕਾਜਲ ਲਗਾਤੀ ਹੈ ਔਰ ਜੀ ਕੜਾ ਕਰਕੇ ਕਹਿਤੀ ਹੈ ਕਿਆ ਚਾਂਦ ਸਾ ਮੁਖੜਾ ਨਿਕਲ ਆਇਆ ਵਾਹ ਵਾਹ। ਖਾਣਾ ਖੁਦਬਖੁਦ ਪੱਕ ਰਿਹਾ ਹੈ ਦੇਖਣਾ। ਬੀਵੀ ਆਪ ਬੈਠੀ ਪਕਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਰਨਾ ਦਰਅਸਲ ਯੇ ਕਾਮ ਮੀਆਂ ਕਾ ਹੈ। ਹਰ ਚੀਜ਼ ਕਿਆ ਕਰੀਨੇ ਸੇ ਰੱਖੀ ਹੈ। ਧੋਏ ਧਾਏ ਬਰਤਨ ਸੰਦੂਕ ਪਰ ਚਿਣੇ ਹੈਂ ਤਾ ਕਿ ਸੰਦੂਕ ਨਾ ਖੁਲ ਸਕੇ, ਇਕ ਤਰਫ਼ ਨੀਚੇ ਉਪਰ ਮਿੱਟੀ ਕੇ ਬਰਤਨ ਧਰੇ ਹੈਂ। ਕਿਸੀ ਮੇਂ ਦਾਲ ਹੈ ਔਰ ਕਿਸੀ ਮੇਂ ਆਟਾ, ਕਿਸੀ ਮੇਂ ਚੁੱਲ੍ਹੇ, ਫਕਨੀ ਔਰ ਪਾਣੀ ਕਾ ਲੋਟਾ ਪਾਸ ਹੈ ਤਾਕਿ ਜਬ ਚਾਹੇ ਆਗ ਜਲਾਏ, ਜਬ ਚਾਹੇ ਪਾਣੀ ਡਾਲ ਕਰ ਬੁਝਾ ਦੇ। ਆਟਾ ਗੁੰਧਾ ਰੱਖਾ ਹੈ, ਚਾਵਲ ਪੱਕ ਚੁੱਕੇ ਹੈਂ। ਨੀਚੇ ਉਤਾਰ ਕਰ ਰੱਖੇ ਹੈਂ। ਦਾਲ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਪਰ ਚੜ੍ਹੀ ਹੈ। ਗ਼ਰਜ਼ ਯੇ ਕਿ ਸਬ ਕਾਮ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਯੇ ਫਿਰ ਭੀ ਪਾਸ ਬੈਠੀ ਹੈ। ਮੀਆਂ ਜਬ ਆਤਾ ਹੈ ਤੋ ਖਾਣਾ ਲਾ ਕਰ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖਤੀ ਹੈ। ਪੀਛੇ ਕਭੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖਤੀ, ਖਾ ਚੁਕਤਾ ਹੈ ਤੋ ਖਾਣਾ ਉਠਾ ਲੀਤੀ ਹੈ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਯੂੰ ਨਾ ਕਰੇ ਤੋ ਮੀਆਂ ਕੇ ਸਾਮਣੇ ਹਜ਼ਾਰੋਂ ਰਕਾਬੀਉਂ ਕਾ ਢੇਰ ਲੱਗ ਜਾਏ। ਖਾਨੇ ਪਕਾਨੇ ਸੇ ਫ਼ਾਰਗ਼ ਹੋਤੀ ਹੈ ਤੋ ਕਭੀ ਸੈਨਾ ਲੈ ਬੈਠੀ ਹੈ। ਕਭੀ ਚਰਖ਼ਾ ਕਾਤਨੇ ਲਗਤੀ ਹੈ, ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋ, ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਕੀ ਬਦੌਲਤ ਯੇ ਸਾਰੀ ਬਾਤੇਂ ਸੀਖੀ ਹੈਂ। ਆਪ ਹਾਥ ਪਾਉਂ ਨਾ ਹਿਲਾਏ ਤੋ ਡਾਕਟਰ ਸੇ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਨਾ ਪੜੇ। ਧੋਬੀ ਆਜ ਕੱਪੜੇ ਧੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਬੜੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਤਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਮ ਕੋ ਭੱਠੀ ਚੜ੍ਹਾਤਾ ਹੈ, ਦਿਨ ਭਰ ਬੇਕਾਰ ਬੈਠਾ ਰਹਿਤਾ ਹੈ। ਕਭੀ ਕਭੀ ਬੈਲ ਪਰ ਲਾਦੀ ਲਾਦਤਾ ਹੈ ਔਰ ਘਾਟ ਕਾ ਰਸਤਾ ਲੇਤਾ ਹੈ। ਕਭੀ ਨਾਲੇ ਪਰ ਧੋਤਾ ਹੈ, ਕਭੀ ਦਰਿਆ ਪਰ ਤਾਕਿ ਕਪੜੋਂ ਵਾਲੇ ਕਭੀ ਪਕੜ ਨਾ ਸਕੇਂ। ਜਾੜਾ ਹੋ ਤੋ ਸਰਦੀ ਸਤਾਤੀ ਹੈ, ਗਰਮੀ ਹੋ ਤੋ ਧੁੱਪ ਜਲਾਤੀ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਬਹਾਰ ਕੇ ਮੌਸਮ ਮੇਂ ਕਾਮ ਕਰਤਾ ਹੈ। ਦੁਪਹਿਰ ਹੋਨੇ ਆਈ, ਅਬ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਮੇਂ ਖੜਾ ਹੈ ਉਸ ਕੋ ਜ਼ਰੂਰ ਸਰਸਾਮ ਹੋ ਜਾਏਗਾ। ਦਰਖ਼ਤ ਕੇ ਨੀਚੇ ਬੈਲ ਬੰਧਾ ਹੈ। ਝਾੜੀ ਕੇ ਪਾਸ ਕੁੱਤਾ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਦਰਿਆ ਕੇ ਉਸ ਪਾਰ ਇਕ ਗੁਲਹਿਰੀ ਦੌੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਧੋਬੀ ਇਨ੍ਹੀਂ ਸੇ ਅਪਣਾ ਜੀ ਬਹਲਾਤਾ ਹੈ। ਦੇਖਣਾ ਧੋਬਣ ਰੋਟੀ ਲਾਈ ਹੈ। ਧੋਬੀ ਕੋ ਬਹਾਨਾ ਹਾਥ ਆਇਆ ਹੈ। ਕੱਪੜੇ ਪੜੇ ਪਰ ਰੱਖ ਕਰ ਉਸ ਸੇ ਬਾਤੇਂ ਕਰਨੇ ਲੱਗਾ। ਕੁੱਤੇ ਨੇ ਭੀ ਦੇਖ ਕਰ ਕਾਨ ਖੜੇ ਕੀਏ । ਅਬ ਧੋਬਣ ਗਾਣਾ ਗਾਏਗੀ। ਧੋਬੀ ਦਰਿਆ ਸੇ ਨਿਕਲੇਗਾ। ਦਰਿਆ ਕਾ ਪਾਣੀ ਫਿਰ ਨੀਚਾ ਹੋ ਜਾਏਗਾ। ਮੀਆਂ ਧੋਬੀ! ਯੇ ਕੁੱਤਾ ਕਿਉਂ ਪਾਲ ਰੱਖਾ ਹੈ? ਸਾਹਿਬ ਕਹਾਵਤ ਕੀ ਵਜ੍ਹਾ ਸੇ ਔਰ ਫਿਰ ਯੇ ਤੋ ਹਮਾਰਾ ਚੌਕੀਦਾਰ ਹੈ ਦੇਖੀਏ ! ਅਮੀਰੋਂ ਕੇ ਕੱਪੜੇ ਮੈਦਾਨ ਮੈਂ ਫੈਲੇ ਪੜੇ ਹੈਂ, ਕਿਆ ਮਜਾਲ ਕੋਈ ਪਾਸ ਤੋ ਆ ਜਾਏ, ਜੋ ਲੋਗ ਇਕ ਦਫ਼ਾ ਕੱਪੜੇ ਦੇ ਜਾਏਂ ਫਿਰ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਲੇ ਜਾ ਸਕਤੇ। ਮੀਆਂ ਧੋਬੀ! ਤੁਮਹਾਰਾ ਕਾਮ ਬਹੁਤ ਅੱਛਾ ਹੈ। ਮੈਲ ਕਚੈਲ ਸੇ ਪਾਕ ਸਾਫ਼ ਕਰਤੇ ਹੋ, ਨੰਗਾ ਫਿਰਾਤੇ ਹੋ