ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਸਮਾਪਤੀ ਭਾਸ਼ਣ-ਡਾ. ਭੀਮਰਾਉ ਅੰਬੇਡਕਰ

ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਘੜਨੀ ਸਭਾ ਦੀ ਡਰਾਫਟਿੰਗ ਕਮੇਟੀ  ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਡਾ .  ਭੀਮਰਾਉ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਇਹ ਭਾਸ਼ਨ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ਤੇ ਆਪਣਾ ਕਾਰਜ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ 9 ਦਿਸੰਬਰ 1949 ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੋ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਉਹ ਅੱਜ ਵੀ ਪਰਸੰਗਕ  ਹਨ  । ਨੋਟ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਡਾ. ਅੰਬੇਦਕਰ ਭਲੀਭਾਂਤ ਸੁਚੇਤ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਕੌਮੀ ਲਹਿਰ ਤੋਂ ਅਧਿਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੰਵਿਧਾਨ ਘੜਨੀ ਸਭਾ ਦੀ ਇੱਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਹਨ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਸਮੂਹਿਕ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ।ਪਿਛਲੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨਿਰਮਾਤਾ ਕਹਿ ਕੇ ਸਾਡੀ ਮਹਾਨ ਮੁਕਤੀ ਲਹਿਰ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨੂੰ ਢਾਹ ਲਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਗਲਤ ਬਿਆਨੀ ਦਾ ਸ੍ਰੋਤ ਉਹੀ ਨਾਇਕ ਪੂਜਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੋਰਦਾਰ ਚਿਤਾਵਨੀ ਇਸ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ । ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਤਥ ਉਭਾਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡਾ ਅਸਲ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸਾਡਾ ਕੌਮੀ ਮੁਕਤੀ ਇਨਕਲਾਬ ਹੈ ।

ਪੇਸ਼ ਹੈ ਭੀਮਰਾਉ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦਾ ਭਾਸ਼ਨ -

ਸੱਜਣੋ ,  ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਕਾਰਜ ਉੱਤੇ ਨਜ਼ਰ  ਮਾਰਦੇ  ਹੋਏ 9 ਦਿਸੰਬਰ , 1946 ਨੂੰ ਹੋਈ ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਬੈਠਕ  ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਦੋ ਸਾਲ ,  ਗਿਆਰਾਂ ਮਹੀਨੇ ਅਤੇ ਸਤਾਰਾਂ ਦਿਨ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ।  ਇਸ ਮਿਆਦ  ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਕੁਲ ਮਿਲਾਕੇ 11 ਬੈਠਕਾਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ।  ਇਸ 11 ਇਜਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇ ਉਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪਾਸ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ,  ਸਮੂਹ ਸੰਵਿਧਾਨ ਬਾਰੇ ,  ਸੰਘ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ,  ਰਾਜਾਂ  ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਬਾਰੇ  ,  ਅਲਪ ਸੰਖਿਅਕਾਂ  ਬਾਰੇ  , ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਬਣੀਆਂ ਸਮਿਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਬਾਰੇ  ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਤੀਤ ਹੋਏ ।  ਸੱਤਵੇਂ ,  ਅਠਵੇਂ ,  ਨੌਵਾਂ ,  ਦਸਵਾਂ ਅਤੇ ਗਿਆਰ੍ਹਵੇਂ ਸਤਰ ਡਰਾਫਟ ਸੰਵਿਧਾਨ ਉੱਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ।  ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਇਸ 11 ਇਜਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ 165 ਦਿਨ ਕਾਰਜ ਹੋਇਆ ।  ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ 114 ਦਿਨ ਡਰਾਫਟ ਸੰਵਿਧਾਨ  ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਅਧੀਨ ਲਗਾਏ ਗਏ ।

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ